කැනේඩියන් පැසිෆික් දුම්රිය මග නිසා කැනඩාවේ සිදුවූ වෙනස

 

ගොවිපල තනා ජනතාව පදිංචි කරවීම සහ දුම්රිය සංචාරක නවෝදය

1889 වනවිට දුම්රිය මාර්ග නිව් බ්රුන්ස්වික් පලාතේ Saint John දක්වා ඉදිවීමත් සමගම කැනේඩියන් පැසිෆික් සමාගම වෙනත් ව්‍යාපාර කටයුතු සදහා යොමුවුනේ දුම්රිය ලාබදායී ව්‍යාපාරයක් කරන්නට නම් වැඩි වැඩියෙන්  භාණ්ඩ සහ මගී ප්‍රවාහනය අත්‍යවශ්‍ය වූ නිසා .

රජයෙන් ලැබුණු ඉඩම් අක්කර මිලියන 25 න කොටසක් සහනදායී මිලකට අලෙවි කරන්නට තීරණය වුනේ 1884 දී පටන් . ඒ  සදහා ප්‍රචාරක කටයුතු වෙනුවෙන් ආදර්ශ ගොවිපොලක අනුරූ ඇතුලත් දුම්රිය ගැලක් කුවිබෙක් , ඔන්ටාරියෝ පලාත් වල තැනින් තැනට යැවුනේ ගොවිපොල සදහා පිරිස් ඇදගැනීමේ අරමුණින් . එය එතරම් සාර්ථක නොවූ තැන 1909 දී සමාගම තීරණය කලේ ප්‍රචාරක කටයුතු යුරෝපයේ කරන්නයි . යුරෝපා රටවල කල පුවත්පත් දැන්වීම් මගින් ඒවාට ආකර්ෂණය වී කැනඩාවට සංක්‍රමණය වුනු පිරිස විශාලයි .

ආදර්ශ ගොවිපොල

හෙක්ටෙයාර් 65-130 අතර වැට ගැසූ ගොවි බිමක් ,නිවසක් ,ගොවිපොල ගොඩනැගිල්ලක් , ළිදක් සහ වතුර පොම්පයක් සහිතව සැකසුණු ආදර්ශ ගොවිපොල ඉදිවුණේ ප්‍රෙයරි තණබිමේ දුම්රිය මග දෙපස සරු බිම් කඩ වලයි . වසර 10ක පහසු ගෙවීමේ ක්‍රමයකට ගෙවන්නට ලැබුණු ඒවා 1909 දී මිල  නියම වුනේ වසරකට ඩොලර් 1300-2500 ක් අතර මුදලකටයි . ඒ සමගම පල්ලි , පාසැල් සහ වෙළද මධ්‍යස්ථාන ඉදිවුණේ කුඩා දුම්රිය නගර බිහි කරමින් . මුලින්ම ඇල්බර්ටාවෙන් පටන්ගත් මෙය සස්කචෙවන් දක්වා ව්‍යාප්ත වුනා . 1909-1919 දස වසර තුල එවන් ආදර්ශ ගොවිපොල 762 ක් ඇතුලත් කොලනි 24 ක් පිහිටවූ බව සදහන් . 

දුම්රිය සංචාරක නවෝදය

අද මෙන් ගුවන් යානා , සැප පහසු මගී රථ නොතිබූ එකල දිගු දුම්රිය ගමනක් වුවත් වෙහෙසකර කටයුත්තක් . 1886 දී කැනේඩියන් පැසිෆික් සමාගමේ සභාපතිවරයා තීරණය කලේ Mount stephen( Field), Glacier house ( Rogers pass) & Fazer Canyon House (North Bend)  යන හෝටල් ඉදිකරන්නයි .

ඒ වනවිට යෝජනා වෙමින් තිබූ කැනඩාවේ පළමු ජාතික උද්‍යානය වන බැන්ෆ් ජාතික උද්‍යානය ආශ්‍රිතව රොකී කදුවල අසිරිය බලන්නට පිරිස් ගෙන්වා ගැනීමෙන් ආදායම් ඉපයීම සමාගමේ අරමුණ වී තිබුනා ඒ අතර 1883 දී දුම්රිය සේවකයින් විසින් සොයාගෙන තිබු උණුදිය උල්පත් වාණිජ අරමුණු ඇතිව දියුණු කෙරුනේ 1885 දී . රාජකීය අත්සනින් බැන්ෆ් වනෝද්‍යානය ප්‍රකාශයට පත් කෙරුනේ 1887 දී .

කැනඩාවේ නැගෙනහිර සහ බටහිර අන්තයන්ගෙන් පමණක් නොව පිටරටවලින් පවා සංචාරකයින් කැනඩා රොකී කදු වල අසිරිය බලන්නට ඇදුනේ බලාපොරොත්තු වූවාටත් වැඩියෙන් . නොඉදුල් ග්ලැසියර කදු නගින දහසකුත් පිරිස් අතරින් 1896 දී කදු නගින්නෙකු මරණයට පත්වීම සංචාරක ව්‍යාපාරයට මරු පහරක් වුණා . කැනේඩියන් පැසිෆික් සමාගම කලේ ස්විස් ජාතික පලපුරුදු කදු නගින්නන් දෙදෙනෙකු වන Christian Hasler සහ Edonard Feuz ගෙන්වා ආරක්ෂිත අයුරින් කදු නැගීම තහවුරු කිරීමයි . 1899-1954 දක්වා එම සේවාව පැවති අවුරුදු 55 ටම කිසිදු මරණයක් වාර්තා නොවුනේ එහි වූ විශිෂ්ට පාලනය නිසා .

පළමු සහ දෙවන ලෝක යුද්දයට ගිය,  පාසැලත් , දන්ත ශල්‍යාගාරයත් ගමට ගෙනගිය දුම්රිය….

රටේ ආර්ථිකයට සේම ජන ජීවිතයට කැනේඩියන් පැසිෆික් දුම්රිය කල මෙහෙය අපමණයි . 1914-1918 කාලයේදී පැවති පළමු ලෝක මහා සංග්‍රාමයට සේම 1939-1945 කාලයේදී කැනේඩියන් පැසිෆික් සමාගම සතු සම්පත් සහ පිරිමි සේවක පිරිස් යුධ කටයුතු සදහා යොදාගැනුනා . ඒ කාලයේදී කාන්තාවන් දුම්රිය එන්ජින් සහ මැදිරි නඩත්තු කටයුතු සදහා එක් වෙමින් පිරිමි රාජකාරි ලෙස ලේබල ගත කාර්ය ඉටු කරමින් විප්ලවීය  කාර්යභාරයක් ඉටු කලා .

යුද්ධ සේවා

කැනේඩියන් පැසිෆික් සමාගම සතුව තිබු වාෂ්ප නෞකා මගින් පළමු ලෝක යුධ සමයේදී යුධ පෙරමුණු බලා භටයින් 810,000 ක් සහ ටොන් මිලියන ගණනක උපකරණ සහ බඩු භාණ්ඩ ප්‍රවාහනය කෙරුනා .දෙවන ලෝක යුධ සමයේදී භටයින් සහ සාමාන්‍ය මගීන් මිලියන 86 ක් සහ ටොන් මිලියන 307 ක බඩු භාණ්ඩ සහ යාත්‍රා  24 කින් ප්‍රවාහනය කෙරුනා . යුද්ධය අතරතුර ඉන් 12 ක් සතුරු හමුදාවන් විසින් ගිල්ලවනු ලැබුවා . 

මොන්ට්‍රියල් නගරයේ පිහිටි ප්‍රධාන දුම්රිය කර්මාන්ත ශාලාව  යුද්ධ ටැංකි සහ පතුරම් නිපදවීමේ මධ්‍යස්ථානයක් බවට පත් කෙරුණා . මගී දුම්රිය මැදිරි රැසක්  ජංගම රෝහල් බවට පත් කෙරුණේ යුද්ධයෙන් තුවාල ලබා එන ආබාධිත සෙබළුන් කැනඩාවේ දස අත පිහිටි ගම් බිම් බලා ආරක්ෂිතව ගෙන යාමටයි . 

  

Lord Strathcona ගේ අශ්වයා

1899-1902 කාලයේදී දකුණු අප්‍රිකාවේ ඇතිවූ බෝර් යුද්ධයට (Boer War ) සහාය පලකිරීම සදහා නිලධාරීන් සහ සෙබළුන් 537 දෙනෙකු සහ අශ්වයින් 599 දෙනෙකු දකුණු අප්‍රිකාවේ කේප් ටවුන් වෙත යැවුනා . හඩ්සන් බේ සහ කැනේඩියන් පැසිෆික් දුම්රිය සමාගමේ අධ්‍යක්ෂක ඩොනල්ඩ් ස්මිත් ,Strathcona ආදිපාද වරයා සහ එක්සත් රාජධානියේ කැනඩා මහ කොමසාරිස් Mount Royal මේ රෙජිමේන්තුව හැදුවේ තම වියදමෙන් . අදත් ඇල්බර්ටාවේ එඩ්මන්ටන් නගරයේ ඇති මේ රෙජිමේන්තුව වාර්ෂිකව මනරම් සංදර්ශනයක් පවත්වනවා .

ජංගම දුම්රිය සේවා

ප්‍රධාන නගරවලින් පිටත පිහිටි ගම්මානවල දරුවන්ගේ අධ්‍යාපනය නගා සිටුවීම සදහා 1926 දී ඔන්ටාරියෝ පළාත් ආණ්ඩුව  කැනේඩියන් පැසිෆික් දුම්රිය සමාගම සමග එක්වී ජංගම පාසැල් පටන් ගත්තා . ඒ යටතේ මගී දුම්රිය මැදිරි කිහිපයක් කුඩා පංති කාමරයක් සහ ගුරුවරයාගේ නිල නිවස ලෙස සකස් කර දුම්රිය එන්ජින් මගින් තැනින් තැනට ප්‍රවාහනය කෙරුණා . එක දිගට සතියේ දින 5 හේ එක තැනක නවතා තැබෙන ජංගම පාසැල සති අන්තයේදී තවත් තැනකට ප්‍රවාහනය කෙරුණා . යම් නියමිත කාලයකදී යලිත් එය පෙර තිබු ගමට ලෙසින් ප්‍රදේශ කිහිපයකට සේවා ව්‍යාප්ත කෙරුණා . මේ ක්‍රමයටම ජංගම දන්ත ශල්‍යාගාර සේවාවක් සහ පැල සිටුවීමේ වැඩසටහනක් ක්‍රියාත්මක කෙරුණා .

අනෙකුත් දුම්රිය සේවා

1882- Dominion Express  සේවාව මිලට ගනිමින් දොරින් දොර පාර්සල් සේවාවක් ඇරබුනා .

1882- ප්‍රථම වාණිජ Telegram  සේවය ඇරබුනේ දුම්රිය මග දෙපස වූ පණිවුඩ හුවමාරු රැහැන් භාවිතයෙන්

1930- නත්තල් සමයට සුබ පැතුම් ගෙනයන  Santagram ක්‍රමය පටන් ගැනුණා .

1999 - නොවැම්බර් සහ දෙසැම්බර් මාසවලදී ක්‍රියාත්මක වන විශේෂ දුම්රියක් වන CP Holiday train ප්‍රධාන මාර්ගයේ තැනින් තැනට යමින් ශුබසාධක කටයුතු සදහා මුදල් සහ ආහාර ආධාර එකතු කරනවා . විසි වන අවුරුද්දටත් පහුගිය වසරේදී ක්‍රියාත්මක වුණු මේ ව්‍යාපෘතියේ දුම්රිය 2 ක මිලියන 14.5 ක් මුදලක් සහ ආහාර රාත්තල් මිලියන 4.3 ක් එකතු කොට ඇති ප්‍රජා සේවාවක් .

 CPR ඉතිහාස ප්‍රකාශනයක් ඇසුරින් සකස් කලේ

අනුරුද්ධ වැලිගමගේ 

කැනඩා උරුමය නමින් කැනඩාවේ පලවන යාත්‍රා පුවත්පතේ තීරුව වෙනුවෙන් එහි සංස්කාරක චන්ද්‍රරත්න බණ්ඩාර මහතාගේ ආරාධනයෙන් 

මේ ලිපි පෙල ලියා තැබුවත් අනුග්‍රහකකත්වයේ ගැටළු නිසා මේ ලිපි පෙල අතරමගදී නතර වුණා.

මම යාත්‍රා වෙනුවෙන් මෙම ලිපි පෙල ඉදිරිපත් කලේ රුවන් හරිස්චන්ද්‍ර යන නමින්.

සේයාරූ -  අන්තර්ජාලයෙන්  Google Images

               සියළු හිමිකම් මුල් හිමිකරුවන් සතුයි.

මගේ ලිපි අතර ඇති අකුරු වැරදි ගැන අදහස් දක්වන ඔබට ස්තුතියි. සිංහල භාෂාවෙන් ලිවීම සදහා මා භාවිතා කරන්නේ ගූගල් ආදාන මෙවලමයි. සමහර විටෙක මට අවශ්‍ය අකුරු සොයාගැනීමට අපහසු වීම ගැන මගේ කණගාටුව.

මේ සටහන ගැන ඔබේ අදහස් පහතින් ලියන්න. ඔබේ ගුණ දොස් මගේ ඉදිරි නිර්මාණ එළිය කරාවි.